Contextueel Pastoraat, wat is dat?  

‘No man is an island’, zo citeerde Aat van Rhijn de 17^e eeuwse Engelse dichter John Donne om aan te geven hoe een mens nooit op zichzelf staat. Programma’s als ‘Spoorloos’ of ‘verborgen verleden’, interviews over de rol van familie, van vaders en moeders, zoals van de interviewer Coen Verbraak, ze geven aan hoe wezenlijk het is voor een mens om te ervaren en te weten waar je vandaan komt, op welke manier je al dan niet verbonden bent met mensen uit vorige generaties, ook met het oog op komende generaties. En om bij te dragen aan huidig en toekomstig samenleven dat familieverbanden overstijgt.

Het was de Hongaars-Amerikaanse psychiater en pionier op het gebied van familietherapie Ivan Boszormenyi – Nagy (1920-2007), die een systematiek bracht in het denken over mensen in hun onderlinge verbanden. Vanuit vijf optieken (dimensies) deed hij dat: feiten, psychologie, transacties, relationele ethiek en de ‘ontische’ afhankelijkheid van mensen (a la Martin Buber: in den beginne is er relatie).

‘Nagy’ is een bron van inspiratie geworden voor veel therapeuten en maatschappelijk werkenden over de hele wereld. In Nederland is zijn benadering verder uitgewerkt door Aat van Rhijn en Hanneke Meulink-Korf ten behoeve van geestelijk verzorgenden en pastores, en is bekend geworden onder de naam ‘Contextueel Pastoraat’.

Van Rhijn en Meulink-Korf ontdekten dat Nagy’s benadering van de menselijke werkelijkheid als een relationele werkelijkheid verenigbaar is met Bijbelse noties en met sommige geloofsopvattingen, met spirituele wijsheid die door generaties heen wordt overgedragen en met rituelen waarover pastores beschikken. Inmiddels ontdekken ook humanisten en moslims de waarde van de contextuele benadering die zij in gesprek brengen met hún bronnen van relationeel-ethische inspiratie.